foto: Roland O’Daniel

Zdefiniowanie coachingu nie jest ani proste, ani jednoznaczne. Próby odpowiedzi na pytanie „Czym jest coaching?” wcześniej czy później kończą się wyszukiwaniem i nazywaniem różnic pomiędzy coachingiem a innymi formami pracy z ludźmi. Podążając więc wydeptaną ścieżką autorek „Prawd i mitów o coachingu.” obraz coachingu przedstawię poprzez pryzmat tego, czym ów „nie jest”. Nie jest terapią, bo w swej istocie zakłada, że klient jest zdrów, mądry i silny. Coachingowi daleko również do szkoleń i doradztwa, bo nie daje gotowych rozwiązań. Wyraźnie rozgranicza się go z mentoringiem, konsultingiem i udzielaniem reprymendy – żadne z tych działań nie jest coachingiem.

Coaching uczy, ale nie naucza.

Dążąc do osiągnięcia założonych prze siebie celów, klient coachingu poszukuje sposobów i rozwiązań. Nierzadko efektem tych poszukiwań jest konstatacja mówiąca o braku wiedzy czy umiejętności niezbędnych dla rozwiązania problemu. Konieczne staje się ich nabycie. Przy czym coach pomaga klientowi dostrzec potrzebę poszerzenia kompetencji i znalezienia sposobów ich nabycia. Jednocześnie nie wchodzi w rolę nauczyciela, nie wskazuje źródeł wiedzy, nie proponuje książek, które należy przeczytać czy szkoleń, które warto odbyć. To klient decyduje czy, co i jak zrobi.

To nie miejsce na dobre rady.

Wyzbycie się naturalnego odruchu udzielania rad jest jednym z trudniejszych wyzwań, które stają przed początkującymi coachami. Coach nie udziela rad, bo z założenia nie jest mądrzejszy od klienta. To klient poszukuje rozwiązań dla swych problemów, i to klient decyduje, które z tych rozwiązań jest warte wprowadzenia w życie. Dokonując wyboru klient może uwzględnić pełen obraz swego życia, filtr własnego systemu wartości, przekonań i wiedzy. Coach natomiast dysponuje bardzo ograniczonym dostępem do tych informacji. W konsekwencji to, co coachowi wydaje się najlepszym sposobem działania, dla tego konkretnego klienta może być bardzo złe, nietrafione czy stanowić wyłącznie jedną z rozlicznych możliwości. Coach pomaga znaleźć rozwiązania i im się przyjrzeć, ale nigdy nie podejmuje decyzji za klienta.

Klient jest zdrów – terapia zbędna.

Coaching kierowany jest do osób zdrowych, niewymagających pomocy psychiatrycznej czy psychologicznej. Osoba chora mogłaby mieć trudności z udźwignięciem wyzwań procesu coachingowego, który pełną odpowiedzialność za cele i ich realizację pozostawia klientowi. Zmiana, będąca nadrzędnym celem coachingu, jest wymagająca pod względem motywacji, wiedzy i umiejętności sprawowania kontroli nad swoim życiem. Innym ważnym aspektem coachingu jest praca w oparciu o to, co wie, widzi i relacjonuje klient. Bazujemy na przekonaniach i odczuciach klienta na temat otaczającego go świata. Jeśli klient twierdzi, że firma jest toksyczna, ludzie, z którymi pracuje utrudniają mu wykonywanie jego codziennych obowiązków a szef go nie rozumie, uznajemy to za fakty i pomagamy klientowi znaleźć sposoby na poradzenie sobie z tymi faktami. Zakładamy, że klient wie co mówi, co w przypadku osób chorych może nie być prawdą a jedynie zaburzonym odbiorem świata spowodowanym chorobą. Coaching rozwija, wzmacnia i wspiera, terapia leczy.

Zmiany korzystne dla klienta.

W potocznych opiniach coaching bywa utożsamiany z udzielaniem reprymendy, karą i działaniami manipulacyjnymi skierowanymi przeciwko pracownikowi niespełniającemu oczekiwań przełożonego. Przekonania owe stanowią dokładne zaprzeczenie idei coachingu, który ma prowadzić do zmian, co do zasady, korzystnych dla klienta. Pomimo, iż coaching biznesowy musi uwzględniać cele organizacji, która zleca i finansuje działania coachingowe, to cele te nie mogą być w sprzeczności z celami pracownika i mu szkodzić. Proces rozpoczyna się dopiero wówczas, gdy cele wszystkich stron zostaną uzgodnione a pracownik szczerze i w pełni je zaakceptuje. Coaching jest narzędziem rozwoju a nie dyscyplinowania.

Coach towarzyszy, klient wykonuje pracę.

Coach nie wykona pracy za klienta i nie weźmie odpowiedzialności za zmiany w jego życiu. Coach nie wie, co jest dla klienta najlepsze, nie jest również wszystkowiedzącym ekspertem. Operując pytaniami i uważnie słuchając coach pomaga klientowi w zdefiniowaniu celów rozwojowych, potrzeb i oczekiwań względem zmian w życiu osobistym, zawodowym, a zazwyczaj w obu tych obszarach na raz. Nadal jednak coach nie wie, jak te zmiany wprowadzić w życie i co jest potrzebne, by zdefiniowane cele osiągnąć. Znalezienie odpowiedzi na te pytania jest zadaniem klienta.

Coaching, czyli co?

International Coaching Federation, jedna z większych światowych organizacji zrzeszających coachów, definiuje coaching jako: „Pomaganie ludziom w osiąganiu tego czego pragną, bez robienia tego za nich i mówienia im, co mają zrobić.”. Abstrahując jednak od tego czym coaching jest bądź nie jest, fakty pokazują, że działa. Można spierać się o definicje, poszukiwać jedynych słusznych wykładni i opinii, podczas gdy najprostsza droga do zrozumienia istoty coachingu prowadzi przez wzięcie w nim udziału.

Na podstawie:

• Rogers J., „coaching”, GWP, Gdańsk 2013
• Zubrzycka – Nowak M., Rabczyńska K., Monostori S., „Czym (nie)jest coaching. Prawdy i mity o coachingu.”, GWP, Sopot 2010